- تست ویژوال (VT) یا همان بازرسی چشمی جوش vt
- تست غیر مخرب جوش NDT
- بازرسی ذرات مغناطیسی mt
- تست غیر مخرب التراسونیک UT
- بازرسی مایع نافذ جوش PT
- تست رادیوگرافی جوش RT بازرسی جوش
بازرسی جوش
از اقدامات ضروری جهت اجرا شدن مراحل جوشکاری طبق استاندارد ودستورالعمل می باشد بازرسی جوش باید در تمامی مراحل قبل، حین و بعد توسط بازرس جوش تحلیل و بررسی شود تا از معایب جوش جلوگیری شود. علت اصلی بازرسی جوش تضمین کیفیت جوش و بر اساس معیارهای اندازه گیری خواص جوش بوده با یک بازرسی جوش دقیق میتوان ازبروزعیوب معمول در جوش که از ناپیوستگی مواد در طی فرایند جوش به وجود می آید جلوگیری کرد بازرسی جوش با روش های متععد مشخص میکند که جوش تا جه اندازه سالم وبا کیفیت است.
بازرسی چشمی جوش
بازرسی چشمی جوش ازابتدایی ترین وکم هزینه ترین وساده ترین روش های بازرسی جوش می باشد. بازرسی چشمی جوش به حضور ناهنجاری درسطح و انطباق آنها با مشخصه های خاص می پردازد که شامل مشاهدات بصری از سطح یک جسم آزمون برای ارزیابی حضور ناپیوستگی سطحی بازرسی چشمی جوش VT ممکن است.
لوازم بازرسی جوش
با مشاهده مستقیم، با استفاده از خط دید چشم، و یا با استفاده از ابزارهای نوری مانند ذره بین، آینه، boroscopes، دستگاه های شارژ همراه CCD و سیستم مشاهده به کمک کامپیوتر (کنترل از راه دور ) خوردگی، بی نظمی در اندازه بخش ها، آسیب های فیزیکی و ترک تنها برخی از ناپیوستگی تشخیص دهد.
NDT تست غیر مخرب جوش:
یکی از روش های بازرسی جوش به صورت غیر مخرب (NDT) می باشد.تست التراسونیک جوش از تکنیک های بازرسی UT برای تشخیص ناپیوستگی و گسست های داخلی و ارزیابی ضخامت و نقشه برداری خوردگی استفاده می شود. که قدرت نفوذ این روش تست جوش نسبت به تست رادیوگرافی جوش بسیار بالاتر بوده و گاهی اوقات میتواند عیوب را تا عمق ۵ متر در فولاد نشان دهد. در واقع تست التراسونیک جوش با استفاده از همان اصل استفاده شده در نیروی دریای sonar ماهی یاب می باشد.
برای انجام تست التراسونیک جوش UT مراحل زیر باید به دقت انجام شود تا نتایج بدست آمده از بازرسی جوش و تست غیر مخرب جوش معتبر باشد:
۱- سطح مورد آزمایش باید عاری از هر گونه کثیفی باشد لذا ابتدا سطح مورد بازرسی را بوسیله برس سیمی تمیز می نمائیم
۲- مرحله دوم تست التراسونیک جوشUT: کالیبره نمودن دستگاه که با استفاده از بلوک مرجع انجام می گردد.
۳- مرحله سوم تست التراسونیک جوشUT: در این مرحله با استفاده از تمیز کننده شیمیایی مواد موجود در سطح جوش را پاک می نمائیم. سپس عمل تست شامل جاروب کردن سطوح جوش و اطراف ان بوسیله پراب آلتراسونیک را انجام می دهیم.اصول کار در این روش شکست و بازتابش امواج فراصوتی در اثر برخورد با ماده خارجی و یا ناخالصی در سطح فلز جوش وفلز پایه که بصورت علائمی در روی دستگاه (CRT) قابل رویت می گردند می باشد.
بازرسی جوش التراسونیک: در تست التراسونیک جوش UT زمان رفت و برگشت این امواج، مهم می باشد زیرا میتوان ضخامت قطعه را تعیین کرد. به علت اینکه تمام یا بخشی ازاموج دربرخورد با عیب جوش منعکس می شوند اگر کوچک ترین عیبی درمسیرعبورامواج وجود داشته باشد قابل شناسایی می باشد.
بازرسی جوش به روش MT:
از روش های تست غیر مخرب جوش در بازرسی جوش و سایر اجسام، بازرسی ذرات مغناطیسی mt می باشد که در این روش تست جوش به وسیله یک یا چند میدان مغناطیسی که در نزدیکی سطح مورد بازرسی قرار می گیرد. این روش از بازرسی جوش فقط در اجسامی که قابل مغناطیس شدن هستند. مانند فولاد و آهن کاربرد دارد و ترک، شکاف و ناپیوستگی سطحی آنها را مشخص می کند و هدف آن پیدا کردن عیوب سطحی جوش و منطقه متاثر از حرارت (H.A.Z) و عیوب زیر سطحی شامل ترک ها (CRACK) و سوراخ های کرمی راه یافته به سطح جوش و در نزدیکی سطح (WORM HOLES) می باشد.
روش های متعددی برای بازرسی جوش MT با ذرات مغناطیسی ممکن وجود دارد.
یکی از روش ها به این صورت است که قطعه بازرسی را می توان مغناطیس کرده و سپس با ذرات ریز مغناطیسی (پودر آهن) پوشاند که این روش بازرسی جوش MT به پس ماند معروف است. یا ممکن است مغناطیسی کردن واستفاده از پودر به طورهمزمان انجام گیرد،این روش بازرسی جوش MT را مداوم می نامند. در بازرسی ذرات مغناطیسی MT می توان ذرات مغناطیسی را در یک مایع مخلوط کرده و روی قطعه پاشید، یا اینکه قطعه را دراین مایع فرو برد (روش تر).
دربرخی کاربردها ذرات مغناطیسی را به صورت پودر ریز مانند گرد به روی قطعه پاشید (روش خشک). وجود بریدگی با چسبیدن و تشکیل طرحی از ذرات درسطح قطعه کار و بر روی بریدگی مشخص می شود مورد استفاده در صنعت بازرسی جوش و به ویژه روش تست التراسونیک جوش UT فشرده سازی (طولی) موج و برش (عرضی) موج می باشد.
مراحل بازرسی مایع نافذ PT
۱-تمیزکاری و آماده سازی سطح جهت تست مایع نافذ
۲-بکار بردن مایع نافذ PT
۳-برداشتن مایع نافذ اضافی روی سطح
۴-اسپری ماده ظاهر کننده در بازرسی مایع نافذ جوش ut
۵-بازرسی شکاف ها شدت و عمق آنها پس از بازرسی مابع نافذ pt
از روش های بازرسی جوش که برای یافتن عیوب سطحی جوش کاربرد فراوان دارد بازرسی مایع نافذ جوش PT می باشد این تست غیر مخرب جوش برای تمامی قطعات آهنی و غیر آهنی نیز کاربرد دارد و از قدیمی ترین و ساده ترین روش هایی می باشد که برای انواع ترک ها، شکاف ها و تاخوردگی ها در قطعات با هر شکل و اندازه استفاده می شود. در واقع بازرسی مایع نافذ جوش برای تشخیض عیوب جوش در سطح آن بوده نه درعمق قطعه.
تست مایع نافذ (Liquid Penetrant Testing)
قاعده اصلی تست مایع نافذ این است که زمانی که یک گرانروی بسیار پایین (بسیار مایع) مایع نافذ به سطح یک بخش اعمال می شود، به شکاف ها و حفره باز سطح نفوذ می کند.
اولین قدم: تمیز کردن سطح مورد آزمایش از هرگونه چربی، گرد وغبار، پوسته زنگ زده، آلودگی های سطحی، رنگ و… می باشد.
مرحله دوم: از بازرسی جوش به روش بازرسی مایع نافذ pt که مایع نافذ را به سطح مورد آزمایش اعمال کرد که این مایع نافذ می تواند یک مایع قابل دیدن و یا مایع فلورسنت که در محیط تاریک و زیر نور ماورای بنفش نمایان میگردند باشد.
مرحله سوم : برای بازرسی مایع نافذ قطعاتی که کوچک هستند می توانید آنها را در ظرف از مایع نافذ آغشته کنید و مطمئن شوید مایع به تمامی سطوح داخلی و خارجی و درز ها نفوذ کرده و از عدم وجود حباب در ترک ها مطمئن شوید.نفوذ عملاً بستگی به ماهیت و اندازه عیب ها دارد و بین ۲۰ تا ۳۰ دقیقه تغییر میکند.در واقع در کمتر از ۵ دقیقه مایع نافذ به شکاف های بزرگ نفوذ می کند اما برای شکاف های ریز حد اقل ۲۰ دقیقه زمان لازم است.
Liquid Penetrant Testing
مرحله چهارم: developerماده ظاهر کننده برای نشان دادن عیوب جوش کاربرد دارد کل سطح مورد آزمایش باید با لایه نازک ازماده ظهور که معمولا پودر نرم گل سفید است به طور یکنواخت پوشیده شود این امر باعث می شود مایع نافذ در پودر حل شده وجذب ماده ظهور شود و در نتیجه مرز عیوب سطحی با اندازه ای بزرگتر از اندازه واقعی و روشن تر قابل رویت می باشد. اما اگر از مایع فلورسنت استفاده گردد نیازی به ماده ظهور نمی باشد زیرا مایع فلورسنت در pt بازرسی مابع نافذ در تاریکی زیر نور ماوراء بنفش به رنگ ها روشن زرد سبز قابل رویت می باشد.
مرحله پنجم: پس از اسپری کردن ماده ظهور و نمایان شدن شکاف ها با توجه به عمق و شدت شکاف ها و عیوب جوش دستورات لازم توسط مهندسین بازرسی جوش و پس از بررسی نتیجه بازرسی مایع نافذبه کارفرما اعلام می گردد.